Vlaams Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie bestaat 25 jaar
In 1999 werd het Vlaams Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie opgericht om digitalisering in de grafische sector te stimuleren. 25 jaar later bruist het VIGC meer dan ooit; het aantal leden steeg sinds 2020 met 60 naar 218, terwijl ook 28 strategische partners zijn aangehaakt. Hoe begon het allemaal, maar vooral: wat wil het VIGC de komende jaren bereiken? We spraken op kantoor in Turnhout met directeur Jos Steutelings en voorzitter Guy Lauwers.
Kun je wat vertellen over het ontstaan van het VIGC in 1999?
Lauwers (rechts op de foto): ‘Het VIGC is opgericht om digitalisering in de grafische sector te stimuleren. Het internet en digitalisatie van de processen kwamen destijds op. Van oudsher telde België twee zwaartepunten van de grafische industrie: Gent en Turnhout. Ook nu telt Turnhout nog behoorlijk wat grafische bedrijven, waaronder bekende spelers als Cartamundi, Van Genechten Packaging, Grafische Groep Matthys en Group Joos.
Vanuit een aantal van die grafische bedrijven in Turnhout werd in 1999 de beslissing genomen om hier een soort Silicon Valley van de grafische industrie te ontwikkelen, waar digitalisering gefaciliteerd wordt. Die bedrijven hebben toen het VIGC met behulp van Europese en Vlaamse subsidies opgericht. Een deel van een grote legerkazerne werd aangekocht, met de bedoeling daar allerlei grafische bedrijven in onder te brengen en zodoende een ecosysteem te creëren, en tegelijkertijd als VIGC vanuit deze plek de digitalisering te ondersteunen.’
Steutelings: ‘Dat idee kreeg een vliegende start. Er kwamen uitstekende mensen aan boord, die het VIGC op de kaart hebben gezet. Als we toen en nu vergelijken: toen was de grafische industrie veel groter en moest er qua digitalisering veel worden onderzocht en uitgevonden. Nu zitten we in een geconsolideerde, redelijk volwassen geworden markt waarin digitalisering zich heeft doorgezet.’
Leunt het VIGC nog zwaar op subsidies?
Steutelings: ‘Veel minder dan voorheen, maar subsidies blijven belangrijk voor het VIGC. In de beginjaren waren er talrijke subsidies. Mede door een veranderde politieke situatie komen wij nu moeilijker aan subsidies, waardoor het VIGC zich heeft moeten heruitvinden. Wij ondersteunen anno 2024 niet meer zozeer de transitie van analoge naar digitale grafische processen, want die transitie heeft grotendeels plaatsgevonden. Maar wij blijven wel nieuwe digitale evoluties en ontwikkelingen in de grafische sector vanuit een technologisch perspectief faciliteren. Financiering is daarbij onmisbaar geworden. Wij zijn inmiddels geëvolueerd van een puur gesubsidieerde club naar een club die voor ongeveer 60% wordt gefinancierd uit private middelen, en 40% uit subsidies. Onze huidige financiering komt grotendeels uit ledenbijdragen, trainingen en opleidingen die wij geven met strategische partners, en uit consultancy.’
Heeft die veranderde financiering de marktpositie van het VIGC veranderd?
Steutelings: ‘Jazeker. Vroeger hadden wij meer tijd voor diepgaand, fundamenteel onderzoek. Nu innoveren wij meer toepassingsgericht, vanuit de problemen en uitdagingen van grafische bedrijven. Centraal staat daarin het kijken naar technologie als een enabler voor die uitdagingen. Daarin verschillen wij van brancheorganisaties als Febelgra of het KVGO: zij doen onder meer de loononderhandelingen en het lobbywerk. Het VIGC kijkt meer naar technologische ontwikkelingen: alles wat met hardware te maken heeft, met machines; alles wat met software te maken heeft, de workflows die de machines aansturen; en alles wat met processen te maken heeft: hoe ziet de drukkerij eruit? Hoe zit dat proces vanaf orderintake tot afwerking en logistiek, met de bijbehorende business intelligence, in elkaar: is dat logisch georganiseerd?
En, heel belangrijk: wij denken ook mee over businessmodellen. In het huidige tijdperk moeten grafische bedrijven zichzelf immers niet meer zozeer verkopen met een technologisch verhaal, maar vooral ook een verhaal over sales en marketing. Hoe sluit je aan op actuele marktbehoeften?’
Terwijl de grafische sector krimpt, stijgt het aantal VIGC-leden. Hoe is dat mogelijk?
Lauwers: ‘De conventionele grafische markten gaan achteruit door consolidatie, omdat er minder gedrukt wordt. Toch is de belangrijkste KPI die ik als voorzitter aan Jos heb meegegeven het aantal VIGC-leden. Dat aantal groeit stevig, nu ook in Nederland. Dat is een compliment aan Jos en zijn team. Alles hangt daar ook aan vast. Als wij meer leden hebben, dan klinkt onze stem naar de strategische partners luider, en groeien onze kansen om trainingen en opleidingen te geven. De volgende vraag is dan: hoe kan dat ledenaantal blijven groeien?
Bij deze vraag kregen wij het strategische inzicht van marktverbreding. Vroeger waren vrijwel uitsluitend offsetdrukkers VIGC-lid, maar inmiddels richten wij ons ook op de grafische groeimarkten van labels, verpakkingen en large format printing. Vervolgens bedachten wij: “Waarom zouden wij merkhouders – in hun rol van grafische afnemers – niet ook voor een VIGC-lidmaatschap uitnodigen? Alweer langer geleden had iedere bank of verzekeraar nog een huisdrukkerij. Inmiddels is de grafische kennis bij merkhouders grotendeels verdwenen. Toch blijft print een belangrijk onderdeel van een afgewogen marketingmix. Voor die merkhouders kan een onafhankelijke partij als het VIGC juist nu van grote waarde zijn om hun medewerkers weer relevante kennis van print en printmarketing bij te brengen. En wanneer deze merkhouders straks onze congressen gaan bezoeken, dan kunnen de mensen van de drukkerijen die daar komen voor inspiratie en ontmoeting, er tevens met potentiële klanten in contact komen. In deze strategie die we als VIGC-bestuur – waarin tegenwoordig ook die merkhouders zijn vertegenwoordigd – voor de komende jaren hebben vastgesteld, geloof ik absoluut.’
Steutelings: ‘Deze benadering kun je zelfs ook gebruiken voor industrieën die nieuwe vormen van gepersonaliseerde print willen toepassen om hun verkopen te bevorderen, maar die de bijbehorende grafische kennis nog moeten opbouwen. Denk bijvoorbeeld aan de e-commercesector, de bouw- en decoratiewereld, de textielindustrie: steeds meer industrieën beginnen grafisch te werken. Zo is er een Belgische keukenproducent die klanten aanbiedt om een persoonlijke foto te verwerken in een van de keukenpanelen. Ook voor medewerkers van bedrijven in dergelijke markten heeft het VIGC een belangrijke toegevoegde waarde en toekomst. En, om hier nog één karretje aan toe te voegen: ook in Nederland kunnen wij vanuit deze strategie en met ons aanbod van consultancy, trainingen en opleidingen flink groeien in aantal leden. Daar zijn we nu ook op gericht. Deze markt van 18 miljoen inwoners heeft feitelijk overeenkomstige grafische behoeften als de Vlaamse markt, die bestaat uit 7,5 miljoen inwoners.’
Hoe zou je nu, anno 2024, het VIGC willen pitchen?
Steutelings: ‘Ik gebruik graag de metafoor van een groot theater. VIGC is het podium. Wij zijn de brugfunctie tussen allerlei partijen op de tribune: naast drukkerijen in de volle breedte, en de zojuist aangehaalde merkhouders en industrieën, zijn dat ook overheden, scholen en sectorfederaties. Het VIGC ontwikkelt op dat podium initiatieven, onderverdeeld naar vier luiken: onze evenementen, trainingen, consultancy en research. Afhankelijk van de financiering die we krijgen of de partners die hierin met ons willen samenwerken, kunnen we die initiatieven gratis of tegen een betaalbare prijs aanbieden, en leden krijgen daarbij meer voordelen dan niet-leden. Het publiek beslist uiteraard of men deelneemt. Op deze manier stimuleren wij dat ecosysteem van technologische innovatie en grafisch ondernemerschap.’
Forse ledengroei
Het VIGC telde in maart 2024 218 grafische bedrijven die lid zijn, waaronder ruim 30 uit Nederland. Tussen 2020 en maart 2024 groeide dit ledenaantal met 30%, zo’n 60 bedrijven. Daarnaast heeft het VIGC 28 strategische partners. Onlangs trad bijvoorbeeld HelloPrint toe.
VIGC-voorzitter GuyLauwers is in het dagelijks leven directeur en mede-eigenaar van DIOSS, dat bestaat uit 3 business units: Print Solutions (visuele communicatie in zeefdruk en digital print), Card Solutions (plastic cards zoals tank-, loyalty-, verzekerings- en personeelspassen) en Smart Solutions: een IT-bedrijf met een belangrijke specialisatie in alles wat met digitale identificatie en authenticatie te maken heeft, bijvoorbeeld de elektronische handtekening.
VIGC-directeur Jos Steutelings is bijna 5 jaar in deze functie actief, nadat hij in 2014 bij VIGC begon als senior innovation consultant op een web-to-printproject. Daarvoor werkte hij 18 jaar voor het mediabedrijf Concentra en rechtsopvolger Mediahuis.
Tekst: Wim Danhof | Fotografie: Pim Ras
Dit interview verscheen eerder in PRINTmatters magazine. PRINTmatters ook bij jou op de mat?
